Kanserle mücadelede hastanın ve yakınlarının birbirlerine destek olarak tedaviye devam etmesi büyük önem taşıyor.
Ancak bu süreç hasta yakını için de bazı zorlukları beraberinde getiriyor: Kişi, bir yandan sevdiği birinin hastalığını kabullenmek zorundayken, bir yandan ona destek olmaya çalışıyor. Tedavinin ve hastane sürecinin başlamasıyla, kişi ‘faydalı olduğunu’ düşünürken istemeden bir takım hatalar yapabiliyor.
Uzmanlar, kanser teşhisi konan kişinin yakınlarının “bunu yeneceksin” baskısı oluşturmamasını, kendilerini bu süreçte tüketmemesini ve gerekirse hastayı psikolojik desteğe yönlendirmeleri gerektiğini belirtiyor.
Peki kanserle mücadelede hasta yakınları nelere dikkat etmeli, doğru davranışlar neler olmalı?
Kendinizi adamayın
Yakınlarınıza kanser teşhisi konulduysa, kendi duygularınızın farkında olmanız, tükenmişliğinizle başa çıkabilmek için faydalıdır.
Hasta yakınlarının çoğu kendi tükenmişliklerinden utanırlar. Oysa kanser olan birine bakım verme ve destek süreci stresli ve tüketici olabilir.
Bu durumda kendinizi suçlamamaya ve aşırı yormamaya dikkat edin. Adanmışlık örnek bir davranış gibi görünse de kendi psikolojinizi de göz önünde bulundurun. Gerekirse yardım almaktan çekinmeyin.
'Bunu yeneceksin' baskısı oluşturmayın
Kanser teşhisi olan kişiye moral desteği vermeniz çok önemli. Ancak bu durum onları zorlayabilir de… Aşırı motivasyon kişiyi demoralize edebilir.
“Bunu yeneceksin” diye moral verirken aslında baskı yapıyor olabilirsiniz. Kanserle başa çıkmaya çalışan kişi, sizin verdiğiniz morali içinde hissedemediği için kendini suçlamaya başlar.
Gerçekçi bir yaklaşım ve “Ben yanındayım” demeniz çok daha yeterli ve faydalıdır. Bazen sadece susarak onu dinlemeniz ya da yanında olmanız sözcüklerden daha fazla değer taşır.
“Spor yap”, “Hobi edin” gibi kişinin işine yarayacak etkinlikler, yakınlar tarafından bir baskı aracına dönüştürülmemelidir.
Kendinizi de düşünün
Yakınınıza destek olurken ya da bakım sağlarken kendinize de zaman ayırmaya dikkat edin. Zevk aldığınız şeylere ve kendinize zaman ayırmazsanız, iyi hissedemezsiniz. Siz iyi hissedemezseniz de yakınınıza yardımcı olmazsınız.
Onun kararı önemli
Kanser tanısı almış kişiye, daha faydalı olacağını söyleyerek onun adına kararlar vermeyin ve kararları birlikte alın. Hatta bu sürece aile üyelerini de katın.
Kanser tedavisinde psikolojik yardım
Psikolojik destek gerekebilir
Hasta yakını olarak kimi zaman kendinizi çaresiz ve ona yardım edemiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Kanserle mücadele eden kişinin, yakınları kadar profesyonellerden de destek alması gerekir. Yani kişinin psikoloijk destek ihtiyacı doğabilir. Bazen kanserden daha çok psikolojik durumu tedavi etmek önemlidir. Çünkü beden ve ruh sağlığı iç içedir. Birindeki sıkıntı, diğerini de etkileyebilir.
Kanser hastası yakınınızı psikolojik yardım almak konusunda teşvik edebilirsiniz.
Yükünüzü paylaşın
Kanser süreci tüm aileyi etkilese de birlikte geçireceğiniz bir süreçtir. Aile olmanın da anlamı budur. Oluşacak yük, herkesin katılımı ile hafifler. Bu yüzden kişinin bakım ve duygusal süreçlerine aynı oranda katılım gereklidir. Sorumlulukları mutlaka paylaşın.
Suçlamayın
Bazen aileler ve yakınlar “Sen kendine bakmadın” diyerek suçlayıcı bir dil kullanabilir. Ancak artık tanı almış birine bunu söylemenin ve suçlamanın hiçbir anlamı yoktur. Suçlayıcı bir dil kullanmak kanser hastası olan kişinin kendini daha da çok suçlamasına, kötü hissetmesine ve utanmasına neden olabilir. Bu yaklaşımınız ilişkinizi de zedeleyebilir.
Öfkenizi onlardan çıkarmayın
Yakınların, kanser teşhisi koyulan kişi için özenli olunmasını istemesi normal. Ancak sağlık çalışanları kanser olan her kişiye aynı özeni göstermek zorundadır. Bu nedenle onlarla işbirliği içinde olmak, onları suçlamamak önemlidir.